Biznes Krediti nədir?

Biznes krediti — sahibkarların fəaliyyətlərini genişləndirmək, dövriyyəni artırmaq və ya yeni layihələrə başlamaq üçün aldıqları maliyyə dəstəyidir. Azərbaycanda bu kreditlər banklar, qeyri-bank kredit təşkilatları və digər maliyyə qurumları vasitəsilə təqdim olunur.

Kredit bazarının ümumi vəziyyəti

Kredit bazarının strukturu

Azərbaycanın kredit bazarı topdan və pərakəndə kredit bazarlarına bölünür:

• Topdan kredit bazarı – əsasən banklararası əməliyyatlar və faiz dərəcələrinin müəyyənləşdirilməsində rol oynayır.

• Pərakəndə kredit bazarı – biznes və fiziki şəxslər üçün təqdim olunan kredit məhsullarını əhatə edir.

Kredit bazarının iştirakçıları

Bazarda əsas iştirakçılar bunlardır:

• Kommersiya bankları

• Qeyri-bank kredit təşkilatları (QBKTs)

• Digər maliyyə institutları

Bu qurumlar mikro biznes krediti, kiçik biznesə kredit, girovsuz biznes krediti kimi fərqli kredit növləri təklif etməklə sahibkarların maliyyə ehtiyaclarını qarşılamağa çalışırlar.

Biznes krediti və mövcud vəziyyəti

Kredit şərtləri və faiz dərəcələri

Azərbaycanda biznes kredit şərtləri müxtəlif faktorlardan asılı olaraq dəyişir:

• Biznes planın mövcudluğu və keyfiyyəti

• Maliyyə hesabatları və gəlir göstəriciləri

• Təminatın (girov və ya zamin) olub-olmaması

• Kredit tarixçəsi

Faiz dərəcələri isə ümumilikdə 11%-dən başlayıb 20%-ə qədər dəyişə bilər. Banklar bu dərəcələri kreditin riski, təminatın olması, müddət və məbləğ kimi amillərə əsasən müəyyənləşdirirlər.

Mikro və kiçik biznesə kredit – kimlər üçündür?

• Mikro biznes krediti – kiçik dövriyyəsi olan (adətən 10,000 AZN-dən aşağı) fərdi sahibkarlara təqdim olunur. Əsas üstünlüyü – sadə sənədləşmə və qısa müddətdə təhvil.

• Kiçik biznesə kredit – orta dövriyyəsi olan və böyümə potensialı yüksək olan müəssisələr üçün nəzərdə tutulub. Məbləğlər daha böyük, müddətlər isə daha uzundur.

Kreditlərin verilməsi prosesi

Biznes kreditinin verilməsi prosesi bir neçə əsas mərhələdən ibarətdir:

• Sahibkarın maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsi

• Biznes planın təhlili

• Təminatın mövcudluğu

• Bank tərəfindən risk analizi və qərar qəbulu

Bu mərhələdə maliyyə təhlili və biznes planın düzgün qurulması uğurlu kredit təsdiqində əsas rol oynayır.

Girovsuz Biznes Krediti

Girovsuz biznes krediti — təminat olmadan təqdim edilən kredit formasıdır. Lakin belə kreditlərdə banklar daha yüksək faiz tətbiq edə bilər və kreditin təsdiqi üçün aşağıdakılar tələb oluna bilər:

• Müsbət kredit tarixçəsi

• Stabil dövriyyə

• Zaminin olması

• POS-terminal dövriyyəsi kimi alternativ sübutlar

Azərbaycanda biznes krediti verən yerli banklar

Aşağıdakı yerli banklar biznes krediti, o cümlədən mikro, kiçik və orta sahibkarlıq üçün müxtəlif kredit məhsulları təklif edirlər:

• Kapital Bank – Kiçik və orta biznesə yönəlik kredit məhsulları ilə məşhurdur.

• ABB (Azərbaycan Beynəlxalq Bankı) – Geniş şəbəkəsi və müxtəlif biznes kredit alətləri ilə ölkənin ən böyük banklarından biridir.

• PAŞA Bank – Korporativ və kommersiya kreditləri üzrə ixtisaslaşıb.

• Bank Respublika – Sürətli və girovsuz biznes kreditləri təklif edir.

• TuranBank – Mikro biznes və kənd təsərrüfatı kreditlərinə üstünlük verir.

• Unibank – Rəqəmsal platforması vasitəsilə online biznes krediti imkanı yaradır.

• AccessBank – Xüsusilə mikro və kiçik biznes sahibləri üçün əlçatan kreditlər təklif edir.

• Rabitəbank – Biznes kreditlərinin rahat verilməsi və kənd yerlərinə çıxışı ilə seçilir.

• Azərbaycan Sənaye Bankı (ASB) – Sənaye və xidmət sahələri üçün fərdi kredit həlləri təqdim edir.

Bu bankların əksəriyyəti girovsuz kredit, qısa müddətli dövriyyə krediti, avadanlıq alışı üçün uzunmüddətli kreditlər və digər məhsullarla sahibkarlara xidmət edir.

Kredit bazarının inkişaf perspektivləri

Kapital bazarının inkişafı

Son illərdə Azərbaycanda kapital bazarlarının inkişafı, ənənəvi bank kreditlərini üstələyir. Bu isə bizneslərin maliyyələşmə mənbələrini şaxələndirməyə və daha əlverişli şərtlərlə maliyyə resurslarına çıxışa imkan yaradır.

Beynəlxalq standartlara uyğunlaşma

Kredit bazarının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması və hüquqi çərçivənin gücləndirilməsi bazarın daha şəffaf və etibarlı fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradır. UNEC və digər qurumlar bu istiqamətdə araşdırmalar və tövsiyələr təqdim edirlər.

Biznes kreditlərinin əhəmiyyəti

Biznes kreditləri, iqtisadiyyatın ümumi inkişafında mühüm rola malikdir:

• Yeni iş yerlərinin yaradılması

• Sahibkarlığın genişlənməsi

• İnnovativ layihələrin həyata keçirilməsi

• Regionlarda iqtisadi fəallığın artması

Bu səbəbdən sahibkar üçün kredit alətləri yalnız fərdi bizneslərə deyil, bütövlükdə iqtisadi sistemə də müsbət təsir göstərir.

Nəticə

Azərbaycanda biznes kreditləri bazarı daim inkişaf edir və sahibkarların maliyyə ehtiyaclarını qarşılamaq üçün yeni imkanlar yaradır. Bankların təklif etdiyi kredit məhsulları sayəsində mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri fəaliyyətlərini genişləndirə, dövriyyələrini artıra və yeni investisiya imkanlarından yararlana bilirlər.

Kredit şərtlərinin şəffaflaşması, kapital bazarının inkişafı və beynəlxalq standartlara uyğunlaşma isə bu sahənin daha da güclənəcəyinə işarədir. Doğru bankı seçmək və düzgün hazırlanmış biznes planla müraciət etmək uğurlu nəticə əldə etmək üçün əsas faktorlardandır.

Digər bloqlarımızdan xəbərdar olmaq üçün səhifəmizi keçid edin.