Baby Boomers, Gen X, Gen Y (Millennials), Gen Z və Alpha üçün marketinq: hər nəsilə təsir etməyin rəqəmsal yolu

Hər bir rəqəmsal marketinq mütəxəssisi üçün əsas hədəf, doğru auditoriyanı uyğun zaman və kanalda effektiv şəkildə hədəfləməkdir. Müasir dövrdə istehlakçı seqmenti müxtəlif nəsillərə mənsub fərdlərdən ibarət olduğu üçün universal marketinq strategiyaları artıq istənilən nəticəni vermir. Məhz bu səbəbdən nəsil əsaslı marketinq, nəsil marketinqi (generational marketing) anlayışları gün keçdikcə daha çox aktuallıq qazanır və brend kommunikasiya strategiyalarında vacib yer tutur. Beləliklə də, Nəsil Marketinqi sadə dildə desək, insanların qarşısına harada və hansı şəkildə çıxmaq gərəkdiyini daha doğru bilmək deməkdir.

Nəsil Marketinqi Strategiyaları

Baby Boomers (1946–1964)

Daha çox ənənəvi dəyərlərlə formalaşan “Baby Boomers” nəsli sabitlik, sadiqlik və etibarlılığa önəm verir. Onlar texnologiyaya tam uyğunlaşmasalar da, mobil telefon və e-poçt kimi əsas rəqəmsal vasitələrdən istifadə edirlər və ya etməyə çalışırlar. Bu nəsil nümayəndələri adətən müştərisi olduğu brendə sadiq qalır və alış qərarlarını uzunmüddətli dəyərlərə əsaslanaraq verir.

Bu auditoriya üçün kontent ideyalar düşünərkən nəzərə almaq lazımdır ki, aydın və dürüst mesajlar, e-poçt kampaniyaları, faydalı məzmunlar və sosial məsuliyyətli brend mesajları bu nəsil üçün daha effektivdir. Təbii ki, onlar üçün məhsulun funksionallığı, zəmanəti və keyfiyyəti də əsas meyarlardandır.

Bu yaş kateqoriyasına daxil olan insanlar – məsələn kulinariya həvəskarı olan bir qrup xanım hansı çətinliklə olur olsun, Elmira Qədirovanın kulinariya kanallarını izləməyə başlayaraq, YouTube – da baxdığı videolardan sonra nəvələrinə “A bala, Instagram deyirsiz nə deyirsiz, orada Ema canlılar açdığını deyir, elə et ki, mən də onlara baxa bilim” deyirlər. 

Təbii ki, bu “canlı”lar və ya Elmira Qədirovanın digər – istər Youtube buraxılışlarını, istər Instagram postlarını izləyərkən onun məsləhət bildiyi sobalara, mikserlərə, qab-qacaq dəstlərinə, qida məhsullarına daha çox güvənəcəklər və özləri alış-verişdə iştirak etməsələr belə, “Bu dəfə şəkərburanı “Favelli” ilə bişirək, Ema deyir o yaxşıdır” deyərək artıq bütöv bir ailəni belə “Favelli” alıcısına çevirəcəklər. 

Demək ki, bu nəsil üçün influencer marketinqini həyata keçirməli olsaq, ilk olaraq, “Food blogger Nigar”ın izləyicilərini deyil, Ema Qədirovanınkıları nəzərə almaq gərəkəcək.

İndi də, o nəsil bir qrup bəyi düşünək, hansı ki, YouTube – da müxtəlif verilişlər, xəbərlər, elmi buraxılışlar və ya sadəcə “Komedixana” izləyir və övladı evliliyin astanasındadır. Qarşısına təqribi olaraq, belə bir vizualla  reklam çarxı çıxır:

Səsləndirmə mətnində “Cehiz sizdən, daşınma bizdən” deyərək, hansısa bir yükdaşıma şirkətinin adı çəkilir. Bu vizual “Qaynana” filmindən təzəgəlinin cehizlərinin daşınmasını əks etdirən real kadrlar və ya süni intellektlə hazırlanmış bir görüntü ola bilər. Ailə başçısında artıq özü də hiss etmədən bir doğmalıq yaranır, reklamı ötürmədən davamını izləyir və bəlkə də artıq bir neçə dəfədən sonra “Bunların nömrəsini götürüm, cehizləri daşıyanda lazım olar” deyir.

Başqa bir misal olaraq, ailə üzvləri həkim filan vitamin preparatını yazıb dedikdə, nənə-babanın “Zaurun verilişində başqa vitamini tərifləyirlər, ondan alın” deməsini göstərmək olar.

Generation X (1965–1980)

Ən kiçik nəsil seqmentlərindən biri olan Gen X, iqtisadi qeyri-sabitlik və cəmiyyətin sürətli transformasiyası şəraitində formalaşıb. Bu da onların brendlərə qarşı skeptik, daha ehtiyatlı alıcılar olmasına səbəb olub. Texnologiyanı istifadə etsələr də, şəxsi münasibətlərə, real rəylərə, təcrübələrə daha çox önəm verirlər.

Bu auditoriyaya yönəlmiş effektiv yanaşmalara email marketinq, fərdiləşdirilmiş təkliflər, istifadəçi rəyləri, kupon və endirim kodları, həmçinin nostalji əsaslı kontent daxildir. Keyfiyyət və şəffaflıq bu nəsil üçün də əsas dəyərlərdəndir.

İndi isə çətinliklə topladıqları məbləğlə mənzil almaq istəyən ailə düşünək. Özüldən satılan mənzillərlə bağlı çoxlu neqativ fikirlərlə qarşılaşmış bu ailə seçim etməkdə çətinlik çəkir, əksər şirkətlərin təkliflərinəı skeptik yanaşır. Aşağıdakı vizualla (“Əhməd haradadır?” filmindən səhnə – video və ya şəkil) Instagram və ya YouTube – da qarşılarına çıxan yerli şirkətlərdən biri nəzərlərini cəlb etməyə başlayır:

“Bir video bir mənzili sata bilərmi” sualından daha çoxudur bu. Bu, həmin ailənin milli köklərə bağlı şirkət rəhbərliyinin mənəvi dəyərlərinin daha üstün olduğunu düşünməsinə gətirib çıxarır (özləri belə hiss etmədən) ki, aldadılma hallarının bu şirkətdə olmayacağı qənaətinə gəlmələri ilə nəticələnir.

Millennials (Gen Y) (1981–1996)

Millennials, yəni Gen Y, rəqəmsal texnologiya ilə iç-içə böyüyən ilk nəsildir. Onlar üçün brend dəyərləri, şəffaflıq, sosial məsuliyyət və etibarlı kommunikasiya olduqca vacibdir. Alış qərarlarında “qiymətə qarşı dəyər” önəmlidir – yəni məhsulun real faydasını qiymətləndirməklə seçim edirlər.

Bu nəsilə çatmaq üçün influenser marketinq, sosial media reklamları, istifadəçi tərəfindən yaradılan məzmun (UGC) və multikanal (omnichannel) kampaniyalar önəm daşıyır. Onlar dürüst və şəffaf brendləri üstün tutur, həm internetdən öncə həm də internet nəsli olduqlarından daha seçici olurlar.

Məsələn, hal-hazırda övladları yay düşərgələrinə gedən valideynlər bu yaş civarında olduğundan, onlar üçün hazırlanmış məzmunlarda nostalji hisslər yaradaraq, brendlə “doğmalaşdırmaq” mümkündür. Misal olaraq, reklam çarxlarında aşağıdakı səhnədəki musiqidən istifadə etməklə həmin dövrlərin rusdilli kütləsini hədəfləmək uğurlu nəticələrə gətirib çıxara bilər.

Digər bir misal olaraq, bu yaş civarı, milli mətbəximizi sevən insanları hədəfləmək üçün bir sıra restoran şəbəkələrinin istifadə etdiyi aşağıdakı kimi (“Ölsəm bağışla” adlı Azərbaycan filmi) müxtəlif növ kadrları (video, səs) göstərmək olar:

Məsələn, “Dükkan Organic” restoranı artıq illərdir formalaşmış bir auditoriyası üçün, tez-tez milli musiqilərdən, milli kinolarımızdan fraqmentlərdən istifadə etməklə izləyiciləri ilə doğmalıq bağını qoruyub saxlayır. 

Generation Z (1996–2012)

Gen Z, texnologiya ilə doğulan və formalaşan, həmçinin multikultural dəyərlərə açıq olan nəsildir. Onlar qısa və vizual formatlı kontentlərə, real istifadəçi rəylərinə və sosial təsdiqə önəm verirlər. Brendlərlə sürətli və interaktiv ünsiyyət gözləyirlər və ənənəvi sadiqlik proqramlarına maraqları azdır.

Bu nəsilə effektiv çatmaq üçün TikTok, Instagram, YouTube kimi platformalarda mikro-influenserlər, UGC, real hekayələr əsas alətlərdir. Bu yaş civarı nəsilə misal olaraq, Azərbaycanda yaşasa da, uşaqlıq dövrlərində yerli telekanallarda yayımlanan xarici uşaq seriallarının, cizgi filmlərinin izləyicilərini göstərmək olar. Məsələn, hazırda 30 yaş civarda olan xanımların əksəriyyəti, fikrinizcə aşağıdakılardan hansının əks olunduğu bloknotu əldə etmək istəyəcək:

Generation Alpha (2013-2025)

Generation Alpha, texnologiya ilə “doğulan” ilk nəsildir. Bu uşaqlar artıq planşet, smartfon və ağıllı cihazlarla erkən yaşlardan tanışdır. Hələ aktiv istehlakçı olmasalar da, valideynlərinin alıcı qərarlarına təsir edirlər.

Buna saysız-hesabsız misallardan biri olaraq, Bakıda fəaliyyət göstərən “Рублёвка” mağazasını göstərmək olar. Bu mağaza artıq neçə ildir ki, “Vlad A4” məhsullarının satışını həyata keçirir. 

Məktəblərdə həmin yaş civarı bir-iki şagirdin bu məhsullardan istifadə etməsi kifayətdir ki, bütün o yaşda olan şagirdlər bu mağazanı tanısın və alıcısına çevrilsinlər. 

Başqa bir misal olaraq, aşağıdakı vizualların əks olunduğu müxtəlif dəftərlərdən başlamış, personajlarla əlaqədar olan geyim və aksesuarlara qədər saysız adda məhsulun satışı üçün müvafiq nəsil hədəflənir:

Bu nəsilə yönəlmiş marketinq yanaşmaları animasiya və oyun əsaslı reklamlar vasitəsilə qurulur adətən.

Marketoloqlar bəzən də yuxarıda göstərdiyimiz nümunədən fərqli olaraq, nəsil marketinqində, onların valideynlərini hədəfləməklə, ailəyə yönəlik rəqəmsal strategiyalar qururlar. Məsələn, valideynləri onların daha aktiv olduğu platformalarda “Brawl Stars”, “Roblox” kimi oyunlardan qurtulmağa çarə olaraq, daha əhəmiyyətli sayılacaq təhsil, məntiq yönümlü oyunların, interaktiv tətbiqlərin, IT istiqamətli, robototexnika kimi kursların satışı üçün hədəfləyirlər.

Nəsillər arasında ortaq xüsusiyyətlər

Bütün fərqliliklərə baxmayaraq, nəsillər arasında ortaq davranış nümunələri də mövcuddur:

• Brend şəffaflığı, etibarlılıq və dürüstlük bütün yaş qrupları üçün əsas dəyərdir.
• Fərdiləşdirilmiş kontent
• Email marketinqi isə, kanallar fərqli olsa da, universal ünsiyyət vasitəsi kimi bütün nəsillər üçün hələ də işləkdir.

Bu ortaq xüsusiyyətlər marketinq strategiyalarında nəsil fərqliliklərini balanslaşdırmaq üçün istifadə oluna bilər.

Məsələn, “Cırtdan Şou” adından başlamış aparıcısına qədər, müxtəlif nəslin nümayəndələrində güvən yaradan bir formada hər il ölkəmizdə yüksək səviyyədə təşkil olunaraq, necə deyərlər “7-dən 77-yə” hər kəsə bilet satışlarını özünəmüvafiq şəkildə həyata keçirməyi bacarır.

Nəsil Marketinqi barədə gəldiyimiz yekun fikir

Nəsillər üzrə marketinq, yalnız yaş əsaslı seqmentasiya deyil, istehlakçı davranışlarını, texnoloji inteqrasiyanı və sosial dəyərləri də nəzərə alan proqressiv marketinq yanaşmasıdır. Bu yanaşma, ROI-ni artırmaqla yanaşı, brendlə emosional bağlılıq və uzunmüddətli müştəri münasibətləri yaratmağa da şərait yaradır.

Marketinq strategiyanızı planlayarkən, sadəcə yaş göstəricilərinə deyil, həm də psixoqrafik faktorlar, sosial mediadan istifadə vərdişləri, və dəyərlər əsaslı seqmentasiyaya da fokuslanın. Bu zaman hədəf auditoriyanız ilə daha dərin emosional bağ qurmağı bacaracaq və brendiniz bütün nəsillər üçün aktual, dəyərli və etibarlı görünəcək.

Hər nəsilin ehtiyaclarına uyğun müasir marketinq strategiyalarını öyrənmək və rəqəmsal dünyada fərq yaratmaq istəyirsinizsə, Digital Marketing kurslarımız sizi gözləyir.